Terwijl in 1969 Nederland
menig potentiële liefhebber nog niet bewust was wat er komen ging,
vloeide er ’s-nachts in verscheidene filmtheater in de grote steden behoorlijk
wat bloed. Niet omdat de schoonmakers elkaar te lijf gingen, maar omdat
de Chinese gemeenschap in de grote steden een of twee keer per week een
bioscoop huurden om daar Chinese films te draaien. Geen films uit de
volksrepubliek, maar rolprenten afkomstig uit Hongkong. De programmering
bestond uit komedie, drama en Wuxia films, waarvan de laatste het meest
vertoond werden.
De filmoperateurs in de
betreffende theaters waren dus de eerste Nederlanders welke kennis
maakten met dit genre films, de rest van de Nederlandse populatie moest
nog even een paar jaar wachten, hoewel er toch al slimmerds waren die
deze nachtvoorstellingen hadden ontdekt en al regelmatig een
voorstelling bezochten, hoewel bedoeld voor de Chinese gemeenschap mocht
een ieder die een kaartje kocht gewoon naar binnen. De vertoonde films
waren destijds afkomstig van hoofdzakelijk Shaw Brothers, Cathay en
onbekende maatschappijen en werden vertoond in de Mandarijn versie met
Engelse en Chinese ondertiteling.
De doorbraak van de
Kungfu film kwam in 1972 toen Warner Bros wereldwijd de film King Boxer
in roulatie bracht, happy days! Vanaf dat moment ging het allemaal
razendsnel, Bruce Lee veroverde de wereld en een golf van kungfu films
kwam beschikbaar in het westen. Ook in Nederland stortten de
distributeurs zich op de producten uit Hongkong.
Concorde film had de distributie rechten van een aantal Shaw Brothers
zoals o.a. One-armed swordsman, Return of the one-armed swordsman, the
new one-armed swordsman, delightfull forest, the pirate, seven man army,
the blood brothers en Bells of death.
Filmverhuurder
Filmtrust kocht over het algemeen ook het meeste aan bij Shaw Brothers,
in 1975 o.a. Boxer rebellion welke zij echter in een ernstig verknipte
versie uitbrachten. Tuschinski film distributie had voor Nederland de
rechten van Golden Harvest en filmverhuurder Hafbo deed weer zaken met
First Film. Warner Brothers zouden later ook nog the flying guillotine
distribueren. Royal film uit Den Haag bracht weer films uit van diverse
kleine filmmaatschappijen, waaronder ook films uit Taiwan, frappant
detail is wel dat alle films welke Royal distribueerde in de originele
Mandarijn versie waren, terwijl de overigen uitsluitend Engels dubs
hadden. Jammer genoeg had Nederland in de zeventiger jaren nog te maken
met de filmkeuring zodat menig film hevig gemutileerd het witte doek
bereikte. De film welke het meeste had te lijden was wel Return of the
one-armed swordsman, deze film was meerdere malen aangeboden aan de
filmkeuring, met steeds meer verwijderde scenes, doch het lukte
verhuurder Concorde maar niet om hem door de keuring te krijgen.Het
oordeel van de filmkeuring luidde:”Dit alles heeft niets meer met film
te maken maar is een aaneenschakeling van sado-masochistische
gebeurtenissen”.De film bleef jaren op de plank liggen tot het moment
dat de filmkeuring werd afgeschaft, op dat moment echter was de
belangstelling voor het genre reeds tanende. Ook de Chinese boxer ging
flink onder het mes, de hele scène waarin Chen Sing en kornuiten de
sportschool verbouwen en lustig oogjes uittikken moest er aan geloven,
gelukkig heeft een medewerker van Concorde destijds de scène er weer
stiekem tussen geplakt, inmiddels was het al 1977 en zouden nog weinig
mensen de film weer kompleet zien. Van Royal werd de film Stranger from
Canton ook stevig onder handen genomen, ook hier verdween, op last van
de filmkeuring ca. 15 minuten aan beeldmateriaal.
In de zeventiger jaren
beleefde ook de thuisbioscoop zijn bloeiperiode, veel films werden, zij
het in verkorte versie, op super 8 mm film uitgebracht, waaronder ook
diverse films uit Hong Kong en Taiwan. De meeste films werden
uitgebracht door distributeurs uit Duitsland zodat we kennis konden
maken met Wang Yu en Bruce Lee die vloeiend Duits spraken maar geen last
hadden van de filmkeuring! In de Chinese Boxer was het oogje tikken
kompleet aanwezig! Andere titels op super 8mm waren
o.a. Fist of Fury, The Big Boss, Way of the Dragon, Game of death, New
one-armed swordsman, Tha Heroic ones en The Invincible super Chan.
Deze huiskamerfilms bestonden vaak uit 3 tot 4 spoelen met elk
ca. 110 meter film, prijs per spoel ongeveer 150 tot 175 gulden!! En ze
werden verkocht! Begin tachtiger jaren legde de super 8 film het af
tegen de in opkomst zijnde (goedkopere) videoband en kon de kungfu film
weer aan een revival beginnen!
Geschreven door Laurens Kruis.
Laurens is iemand die zich al jaren erg
interesseert in Hongkong films. Van 1969, toen hij via vrienden in een
nacht voorstelling terecht kwam tot heden. Na 1972 draaide hij als
filmoperateur diverse kung fu films en heeft ze op deze manier ook
kunnen zien. Zijn passie werd steeds groter en dit uitte zich
uiteindelijk in het oprichten van een Shaw brothers fan club. Hierin
vond men info over de Shaw sterren, publiciteitsafdrukken van de in de
Nederlandse theaters draaiende SB films en synopsis. In de bioscoop waar
hij destijds werkte, Royal, met altijd twee kungfu films per week, had
hij in de foyer een vitrine speciaal ingericht om daar regelmatig zijn
SB memorabilia te exposeren. |